• Customer Care
  • (888) 123-4567

χρονολογιο κινηματων

φεμινισμος, α' κυμα

Το πρώτο φεμινιστικό κίνημα ήταν πρώτιστα αστικό και λευκό και παραμένει στη δημιουργία μιας συνείδησης ότι οι γυναίκες αποτελούν μια υπο-κατηγορία, με αποτέλεσμα την απαίτηση για κοινωνικά, εργατικά, εκπαιδευτικά και πολιτικά δικαιώματα, εντός όμως μιας αστικής νόρμας που αναπαράγει τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών ως διακριτές ομάδες. Το χρονολόγιο περιορίζεται σε μια σύντομη αναδρομή και δεν γίνεται αναφορά τόσο στα ιδρύματα που δημιουργήθηκαν από τις αστές φεμινίστριες, την συγκεκριμένη περίοδο με στόχο τον ταξικό σωφρονισμό των κατώτερων στρωμάτων, όσο και στις αντίπαλες φωνές που προσπαθούσαν να μεταφέρουν το βάρος στο πώς η αστική νόρμα αναπαρήγαγε αυτή την ταξινόμηση της ζωής σε ανώτερη και σε κατώτερη. Το βάρος πέφτει ιδιαίτερα στις ελληνικές εξελίξεις, ενώ το χρονολόγιο δεν έχει επ’ ουδενί μια τελική μορφή ενώ θα μπορεί δυνητικά να εμπλουτίζεται και να διορθώνεται συνεχώς.

  • Αμερική


    Ο όρος transsexual θα εκλαϊκευτεί από τον Χάρι Μπέντζαμιν [(Harry Benjamin, 1885-1986)], συνάδελφο του Μάγκνους Χίρσφελντ στο Ινστιτούτου Σεξολογίας (1919-1933), πριν μετακομίσει ο ίδιος στην Αμερική και μετατραπεί τη δεκαετία του 1950 στον ειδικό του transsexualism. Μάλιστα μετά το 1952 το όνομά του θα ταυτιστεί με την εγχείρηση αλλαγής φύλου της Κριστίν Γιόργκενσεν (Christine Jorgensen, 1926-1989).

    Image

φεμινισμος, β' κυμα

Το δεύτερο κύμα Φεμινισμού (ριζοσπαστικός, σοσιαλιστικός, μαρξιστικός, αστικός φεμινισμός), το οποίο αναδύθηκε στις μεταπολεμικές δυτικές κοινωνίες στην Αμερική και στην Ευρώπη στα τέλη της δεκαετίας του 1960,  δίνει νέα ώθηση. Οι φιλελεύθερες φεμινίστριες επικεντρώθηκαν στην αναδιανομή των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων στον οικογενειακό βίο.  Οι σοσιαλίστριες και μαρξίστριες φεμινίστριες θεωρώντας ότι οι γυναίκες υφίστανται διπλή καταπίεση από τον καπιταλισμό/πατριαρχία, επικεντρώθηκαν στην ενίσχυση της κοινωνικής θέσης των γυναικών μέσω αναδιανεμητικών πολιτικών του κράτους Πρόνοιας και τέλος οι ριζοσπάτριες φεμινίστριες, επικεντρώθηκαν στον ιδιωτικό χώρο, όπως χαρακτηριστικά αποδίδει και το σύνθημα «το προσωπικό είναι πολιτικό» της αμερικανίδας φεμινίστριας Carol Hanisch (1970). Επίσης, για τον ριζοσπαστικό φεμινισμό, η πατριαρχία ήταν ο κύριος όρος κριτικής στην ανάγκη για μια «γυναικεία αφύπνιση», αναδεικνύοντας παράλληλα μια σειρά ζητημάτων όπως η πορνεία, η πορνογραφία, ο βιασμός, ο βιασμός εντός του γάμου, η σεξουαλική παρενόχληση, η ενδοοικογενειακή βία, ο βιασμός σε καιρό πολέμου, η απαγόρευση των αμβλώσεων, κλπ. 


Image

φεμινισμος, γ' κυμα

Η φεμινιστική θεωρία, με τις όποιες θεμελιακές διαφορές ανάμεσα στο «πρώτο» και στο «δεύτερο κύμα» που εδραίωσε τις οικουμενικές θεωρήσεις μιας φαντασιακής «γυναικείας αδελφότητας», ανατράπηκε τη δεκαετία του 1980 από την αφροαμερικανική και την λεσβιακή φεμινιστική κριτική. Η ανάδειξη πολιτισμικών, ταξικών, κοινωνικών και εθνοτικών κατατμήσεων οδήγησε, παρά τις όποιες ενστάσεις, σταδιακά στη θεωρία του κοινωνικού φύλου ως κοινωνική προέκταση του βιολογικού και άρχισε να πρωτοστατεί ως κριτικός αντίλογος στη φεμινιστική θεωρία. Στον απόηχο της θεωρητικής κριτικής σκέψης των Gilles Deleuze, Felix Guattari, Jacques Derrida και ιδιαιτέρως του Michel Foucault, ο οποίος ανέδειξε τις εξουσιαστικές σχέσεις στο μικροεπίπεδο της καθημερινότητας και εντός των οποίων ο επιστημονικός λόγος αξιοποιείται ως ιδεολογικό εργαλείο της κυρίαρχης τάξης, η φεμινιστική μεθοδολογία, επιχειρεί μια κριτική θεώρηση των μηχανισμών εξουσίας από τα «κάτω», αναζητώντας μία γενεαλογική κριτική των όρων που καθυπόταξαν την ζωή εντός των ορίων μιας συγκεκριμένης ταυτότητας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το «τρίτο κύμα» της φεμινιστικής θεωρίας με εμβληματικό έργο την Αναταραχή Φύλου. Ο Φεμινισμός και η Ανατροπή της ταυτότητας, της φεμινίστριας θεωρητικού Judith Butler, ξεκινά από μια κριτική ανάγνωση του θεωρητικού δεδομένου της ταυτότητας του φύλου ως νόρμα, θέτοντας την ίδια την ταυτότητα υπό κριτική διερώτηση. Ο μεταδομιστικός φεμινισμός, αποδόμησε τη διχοτομία βιολογικό/κοινωνικό φύλο, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει μη κοινωνικό, ουσιοκρατικό έρεισμα.

φεμινισμος, δ' κυμα

Από τα τέλη της δεκαετίας του 2010, η μεταδομιστική φεμινιστική θεωρία που από το 1990 άσκησε δριμύ κριτική στον κυρίαρχο πατριαρχικό, αποικιοκρατικό λόγο, στράφηκε και στη μεταφυσική αφήγηση του βιοιατρικού λόγου, που εμφανιζόταν ουδέτερος και απόλυτα αληθής, ενώ στην ουσία είχε δημιουργήσει το νεωτερικό φύλο ως εργαλείο της πατριαρχικής, αποικιοκρατικής, ταξικής Δυτικοευρωπαϊκής Αστικής Δημοκρατίας. Ο κυρίαρχος αστικός βιοιατρικός λόγος, πατριαρχικός, αποικιοκρατικός, ταξικός και μονομερής, δόμησε την έννοια του κοινωνικού φύλου, μετά το 1950, εγκλωβίζοντας και αναπαράγοντας ένα πατριαρχικό κανονιστικό πλαίσιο γνώσης, υπό καθεστώς συνεχούς διαμόρφωσης, όπως αναδεικνύεται από τη Jemina Repo στο Biopolitics of Gender. Σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώνεται η βιοπολιτική του φύλου εντός κυρίαρχων καθεστώτων γνώσης/εξουσίας, και παράγει και αναπαράγει διαρκώς τον μύθο της αλήθειας του κυρίαρχου υποκειμένου. Παράλληλα ζητήματα αναστροφής του φύλου των διεμφυλικών και διαφυλικών υποκειμένων, όπως καυστικά διαπιστώνει η Jemina Repo, υποδηλώνουν ότι η ζωή είναι ανύπαρκτη χωρίς την αλήθεια του ειδικού.

Βιβλιογραφία
  • Αβδελά, Ε. & Ψαρρά, Α. (επιμ.) (1985). Ο φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου: Μία Ανθολογία. Αθήνα: Γνώση.
  • Αθανασίου, Σ.Α. (2003). Η συμμετοχή των γυναικών στις εκλογές για την ανάδειξη αιρετών οργάνων των δημοτικών και κοινοτικών αρχών. Γυναικείες συμμετοχές, γυναικεία ονόματα, ή ...τίποτε. Εφαρμογές Δημοσίου Δικαίου ΙΣΤ ́, 2003.ΙΙ, σ. 559-572.
  • Αθανασίου, Αθ. (2006). Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική. Αθήνα: Νήσος.
  • Αθανασίου, Αθ. (2006). Gender Trouble: η φεμινιστική θεωρία και πολιτική μετά την αποδόμηση της ταυτότητας. Σύγχρονα Θέματα. 94, σ. 62-71.
  • Ανδριώτης, Ν. & Μιχαλοπούλου, Α. (2011, επιμ.). Ενδεικτικό Χρονολόγιο της νεότερης ελληνικής ιστορίας με σημαντικά γεγονότα γενικής ιστορίας και κυρίως ιστορίας των γυναικών. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων [ΓΓΙΦ]. http://www.isotita.gr/var/uploads/library/xronologio-istorias- gynaikon.pdf
  • Αντωνόπουλος, Θ. (2019). «Από τα ’70 μέχρι σήμερα: αυτοί είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί του ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμού στην Ελλάδα», Lifo. https://www.lifo.gr/lgbtqi/apo-ta-70s-mehri-simera-aytoi-einai-oi-simantikoteroi-stathmoi-toy-loatki-aktibismoy-stin
  • Βαρίκα, Ε. & Σκλαβενίτη, Κ. (1981). Η εξέγερση αρχίζει από παλιά: Σελίδες από τα πρώτα βήματα του γυναικείου κινήματος. Αθήνα: Εκδοτική Ομάδα Γυναικών.
  • Βαρίκα, Ε. (1995). Επανίδρυση ή επιδιόρθωση της δημοκρατίας: το αίτημα της ισάριθμης αντιπροσώπευσης. Σύγχρονα θέματα, 1995/57, σ. 42-58.
  • Βαρίκα, E. [2011(1987)]. Η εξέγερση των Κυριών. Η γέννηση μιας φεμινιστικής συνείδησης στην Ελλάδα 1833-1907, Αθήνα: Παπαζήσης.
  • Βερβενιώτη, Τ. (2013). Η γυναίκα της Αντίστασης. Η είσοδος των γυναικών στην πολιτική, Αθήνα: Κουκκίδα.
  • Bonnie, S. (2019). Women’s Studies. The Basics. Second Edition, London: Routledge.
  • Berger, T. and Guidroz, K. ( eds.). (2009). The Intersectional Approach: Transforming the Academy through Race, Class, and Gender. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
  • Butler, Judith. Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. New York: Routledge, 2006.
  • Bryson, V. (2004). Φεμινιστική πολιτική θεωρία. Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Butler, J. (2008). Σώματα με σημασία (Π. Μαρκέτου, μτφρ., Αθανασίου, Α., επιμ.). Αθήνα: Εκκρεμές.
  • Buttler, J. (2009). Αναταραχή φύλου. Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
  • Bridewell, A. (2016). "Black Lives Matter: Why Black Feminism?," First-Gen Voices: Creative and Critical Narratives on the First-Generation College Experience: Vol. 5 : Iss. 1. https://digitalcommons.lmu.edu/fgv/vol5/iss1/13
  • Cornell, D. (1998). At the heart of freedom: Feminism, Sex and Equality. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  • Delphy, Ch. (1984). Les femmes et l’Etat. Nouvelles questions Féministes, N 6/7, σ. 4-19.
  • Eisenstein, Ζ. (1978, επιμ.). Capitalist Patriarchy and the Case for Socialist Feminism. New York: Monthly Review Press.
  • Fryer, D. (1997). Thinking Queerly: Race, Sex, Gender, and the Ethics of Identity.Boulder: Paradigm Press, 2010.
  • Garland-Thomson, Rosemarie. Extraordinary Bodies: Figuring Physical Disability in American Culture and Literature. New York: Columbia University Press.
  • Firestone, S. (1970). The dialectic for Sex: the case for Feministic Revolution. New York: Morrow.
  • Griffiths, C. (2011). Globalizing the Postcolony: Contesting Discourses of Gender and Development in Francophone Africa. Lanham: Lexington Books.
  • Golder, B. (2004). Rethinking the subject of Postmodern Feminist Legal theory: Towards a Feminist Foucaultian Jurisprudence. Southern Cross University Law Review, 2004, vol 8, σ. 73-95.
  • Greer, G. (1970). The female Eunuch. St. Albans: Paladin.
  • Γκελτής, Θ. (2019). «Από το 1976 μέχρι το 1990: το κίνημα για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας», Εfysn. 16.06.2019. https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/199943_apo-1976-mehri-1990-kinima-gia-tin-apeleytherosi-tis-omofylofilis-epithymias
  • Hanisch, C. (1970). The Personal Is Political. Στο Allen, P. & Firestone, S. (επιμ.). Notes From the Second Year: Women's Liberation. New York: New York Radical Feminists.
  • Haraway, D. (1990). Primate Visions: Gender, Race, and Nature in the World of Modern Science. New York: Routledge.
  • Ηunt, A. (1990). Rights and Social Movements: Counter-Hegemonic Strategies. Journal of Law and Society.
  • Autumn 1990, 17/ 3, σ. 309-328.
    Hutchison, B. and Bonnie G. S. (eds.). 2011. Gendering Disability. New Brunswick: Rutgers University Press, 2004.
  • Jónasdóttir, Anna G., Valerie Bryson, and Kathleen B. Jones, eds. Sexuality, Gender, and Power: Intersectional and Transnational Perspectives. London: Routledge.
  • Jacquot, S. (2015). Transformations in EU Gender Equality: From emergence to dismantling. London: Pal-
  • grave: Macmillan.
  • Κορασίδου Μ. [2000(1995)]. Οι άθλιοι των Αθηνών και οι θεραπευτές τους. Φτώχεια και φιλανθρωπία στην ελληνική πρωτεύουσα τον 19ο αιώνα. Αθήνα: Τυπωθήτω.
    Lear, Μ. (1968, 10 Μαρτίου). Τhe Second Feminist Wave. The New York Times Magazine. Lister, R. (1997). Citizenship: Feminist Perspectives. Basingstoke: Macmillan.
  • Μαροπούλου, Μ. (2015). Δεύτερο φεμινιστικό κύμα: ο διαφοριστικός φεμινισμός ή ο φεμινισμός της διαφοράς. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/6180.
  • Μαροπούλου, Μ. (2015). Τρίτο Φεμινιστικό Κύμα: ο μεταμοντέρνος ή μεταδομιστικός φεμινισμός. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/6185.
  • Μάνεσης, Αρ. (1983). Η συνταγματική καθιέρωση της ισονομίας ανδρών και γυναικών (τρεις βασικές προβληματικές). Δίκαιο και Πολιτική 4/1983, σ.9-37.
  • Mouffe, Ch. (1992). Feminism, citizenship and radical democratic politics. Στο Butler, J & Scott, J. (επιμ.). Feminists theorize the political. London: Routledge, σ. 369-384.
  • Okin, S. M. (1989). Justice, Gender, and the Family. Νew York: Basic Books.
  • Pateman, C. (1988). The sexual contract. Stanford: Stanford University Press.
  • Παντελίδου-Μαλούτα, Μ. (2002). Το φύλο της δημοκρατίας. Ιδιότητα του Πολίτη και έμφυλα υποκείμενα. Αθήνα: Σαββάλας.
  • Reis, E. (2009). Bodies in Doubt: An American History of Intersex. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
  • Ρεθυμιωτάκη, Ε. (2011). Οικογένεια και δίκαιο στην Ελλάδα του 21ου αιώνα: Τάσεις εξατομίκευσης και συμβατικοποίησης. Πρακτικά Γ ́ Τακτικού Συνεδρίου της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρίας. Ελληνική κοινωνία 1975-2010, ανακατατάξεις, προκλήσεις. Αθήνα, 3-5 Νοεμβρίου 2011.
  • Ρεθυμιωτάκη, Ε., Μαροπούλου, Μ., Τσακιστράκη, Χ. (2015). Φεμινισμός και Δίκαιο. https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/6177/2/00_master_document-KOY.pdf
  • Σαλίμπα, Ζ. (2002). Γυναίκες εργάτριες στην ελληνική βιομηχανία και στη βιοτεχνία (1870-1922), Αθήνα: Ι.Ν.Ε.
  • Σαμίου, Δ. (1989). Τα πολιτικά δικαιώματα των ελληνίδων (1864 -1952). Μνήμων, τευχ. 12, σ. 161-172. Σαμίου, Δ. (2013). Τα πολιτικά δικαιώματα των ελληνίδων (1864 -1952). Αθήνα: Π.Ν. Σάκκουλας. Tong, R. (2009). Feminist thought, a more comprehensive thought. Colorado: West View Press.
  • Scott, J. (2010). Gender and the Politics of History. Rev. ed. New York: Columbia University Press, 1999.
  • Spivak, Gayatri. Can the Subaltern Speak? Reflections on the History of an Idea. New York: Columbia  
  •                 University Press.
  • Τσακιστράκη, Χ. (2015). Δεύτερο Φεμινιστικό Κύμα: ο γαλλικός φεμινισμός της διαφοράς. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/6182
  • Τζανάκη, Δ. (2020). «Είναι θεμιτό να ακολουθούμε μία φεμινιστική μεθοδολογία στις επιστήμες και τη φιλοσοφία;», Gavagai, 4. http://gavagaiphilosophy.weebly.com/gavagai-4-938373.html
  • Young, I.M. (1987). Impartiality and the civil public: some implications of feminist criticisms of modern po- litical theory. Στο Benhabib, Sh. & Cornell, D. Feminism as a Critique, Essays on the political of gender in late capitalism.Oxford: Basil Blackwell.
  • Yusra, τεύχος 8, Αναμνήσεις από το μέλλον: Μία ιστορία για την ιστορία των κουίρ πάρτυ στην Αθήνα (σ. 42).
  • Χαρτογράφηση του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα: Ιδεολογικοπολιτικές αναζητήσεις και η συνεισφορά του στον δημόσιο χώρο και λόγο. ΔΙΟΤΙΜΑ. Ερευνήτρια: Δρ. Κοινωνιολογίας Ελιάνα Καναβέλη
Image
Image
Image