Men of all races in America bond on the basis of their common belief that a patriarchal social order is the only viable foundation for society. Their patriarchal stance is not simply an acceptance of a social etiquette based on discrimination against women; It is a serious political commitment to maintaining political regimes throughout the United States and the world that are male-dominated.

hooks b., (1987) Ain’t I a woman? Black Women and Feminism, London: Pluto Press, pp. 99

O άνδρας είναι ένα ιδιαίτερο ον που βιώνεται ως καθολικό ον, ο οποίος έχει το μονοπώλιο, και αντικειμενικά και δικαιωματικά μετέχει του ανθρώπινου, δηλαδή του καθολικού, ο οποίος είναι κοινωνικά εξουσιοδοτημένος να αισθάνεται κομιστής ολόκληρης της μορφής της ανθρώπινης κατάστασης […] ο έντιμος άνθρωπος είναι εξ ορισμού ένας άντρας, και όλες οι αρετές που τον χαρακτηρίζουν και που αδιακρίτως συνιστούν εξουσίες, δικαιώματα, ικανότητες, καθήκοντα ή προσόντα, αποτελούν χαρακτηριστικά καθαρά ανδρικά.

Bourdieu P., (1999). Η ανδρική κυριαρχία. (επιμ.-επίλογος: Νίκος Παναγιωτόπουλος). Αθήνα: Στάχυ.

Πώς πρέπει να ερμηνεύσουμε την οικουμενική υποβάθμιση των γυναικών; Φυσικά θα μπορούσαμε να προσφύγουμε στο βιολογικό ντετερμινισμό. (...) Αν δε θέλουμε να μείνουμε στο βιολογικό ντετερμινισμό πιστεύω ότι (...) πρέπει να προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε τη γυναικεία υποτέλεια μέσα από το πρίσμα άλλων οικουμενικών χαρακτηριστικών παραγόντων που είναι εγγενείς στη δομή της γενικότερης κατάστασης στην οποία βρίσκονται όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο πολιτισμό τους. (...) Συγκεκριμένα, η θέση μου είναι ότι η γυναίκα ταυτίζεται με -ή αν θέλετε, εμφανίζεται να συμβολίζει- κάτι το οποίο κάθε πολιτισμός υποβαθμίζει, κάτι που κάθε πολιτισμός θεωρεί κατώτερο από το επίπεδο της ύπαρξης που ο ίδιος αντιπροσωπεύει. Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μόνον ένα πράγμα που θα μπορούσε να ανταποκριθεί σ’ αυτή την περιγραφή, και αυτό είναι η “φύση” με τη γενικότερη έννοια του όρου. (...) Έτσι σε γενικές γραμμές μπορούμε να εξισώσουμε τον πολιτισμό με την έννοια της ανθρώπινης συνείδησης ή με τα προϊόντα της, δηλαδή με τα συστήματα σκέψης και τεχνολογίας, μέσω των οποίων η ανθρωπότητα προσπαθεί να ελέγξει τη φύση.

Ortner, S., B. (1994). Είναι το θηλυκό για το αρσενικό ό,τι η φύση για τον πολιτισμό; Στο Α. Μπακαλάκη (Επ.) Ανθρωπολογία Γυναίκες και Φύλο. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, pp. 81-82.

Η παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η “κατάσταση εξαίρεσης” στην οποία ζούμε δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά κανόνα. Οφείλουμε να επιδιώξουμε μια κατανόηση της ιστορίας η οποία συνάδει με αυτή την ενόραση. Θα συνειδητοποιήσουμε, τότε, ότι είναι καθήκον μας να προκαλέσουμε μια πραγματική κατάσταση εξαίρεσης.

Benjamin, W. (2007). Θέσεις για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας. Στο Α. Αθανασίου, Ζωή στο όριο. Αθήνα: Εκκρεμές, p. 9.

Ο ριζοσπαστικός φεμινισμός ξεκινά από την παραδοχή ότι η κοινωνία διαχωρίζεται βασικά σε δύο ομάδες, τις γυναίκες και τους άνδρες, και ότι αυτός ο διαχωρισμός αποκτά τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής τάξης. Ελέγχοντας τους κοινωνικούς θεσμούς, την οικονομία και την πολιτική, οι άνδρες είναι σε θέση να κυριαρχούν, τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα. Η πατριαρχία διατηρείται και αναπαράγεται στις ετεροφυλόφιλους σχέσεις, στο γάμο και στην οικογένεια. Ως σύστημα κυριαρχίας, η πατριαρχία έχει επίσης τα μέσα για την επιβολή της εξουσίας των ανδρών, όπως είναι η άσκηση βίας και ο βιασμός των γυναικών.

Kantzara, V. (2006) “Patriarchy” in International Encyclopedia of Social Policy, (ed. By Fitzpatrick T., et al.), pp. 987-989.

Το κυνήγι των μαγισσών δεν καθαγίασε μονάχα την ανδρική υπεροχή αλλά επιπλέον παρότρυνε τους άνδρες να φοβούνται τις γυναίκες ή ακόμη και να τις αντιμετωπίζουν ως καταστροφείς του ανδρικού φύλου. (Silvia Federici, :254) Δίχως αμφιβολία, όμως, τα χρόνια προπαγάνδας και τρόμου έσπειραν ανάμεσα στους άνδρες αισθήματα μιας βαθιάς ψυχολογικής αποξένωσης από τις γυναίκες, η οποία διέρρηξε την ταξική αλληλεγγύη και υπονόμευσε τη δική τους συλλογική δύναμη. (...) Το σεξουαλικό πάθος δεν υπονόμευε μονάχα την ανδρική εξουσία έναντι των γυναικών (…) αλλά και την ψυχραιμία του άνδρα, προκαλώντας την απώλεια του πολύτιμου μυαλού του, όπου σύμφωνα με την καρτεσιανή φιλοσοφία, βρισκόταν η πηγή της Λογικής. Μια σεξουαλικά δραστήρια γυναίκα, λοιπόν, αποτελούσε δημόσιο κίνδυνο, απειλή για την δημόσια τάξη, αφού υπονόμευε την ανδρική αίσθηση της υπευθυνότητας και την ικανότητα του άνδρα να εργάζεται και να αυτοκυριαρχείται. Προκειμένου οι γυναίκες να μην καταστρέψουν τους άνδρες ηθικά -και κυρίως οικονομική-, η γυναικεία σεξουαλικότητα έπρεπε να εξορκιστεί.

Federici, S., (2011). Ο Κάλιμπαν και η Μάγισσα, Γυναίκες, Σώμα και Πρωταρχική Συσσώρευση. Θεσσαλονική: Οι εκδόσεις των ξένων. pp. 255-257

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η αποποινικοποίηση της άμβλωσης το 1986 στην Ελλάδα, παρότι έγινε και κάτω από την πίεση των φεμινιστικών κινημάτων της εποχής και ήταν σαφέστατα ένα θετικό και λυτρωτικό μέτρο για τη γυναικεία ζωή, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην ουσία δεν άλλαξε το ηγεμονικό βιοιατρικό καθεστώς αλήθειας, το οποίο υποδήλωνε ότι η άμβλωση ήταν το αποτέλεσμα μιας ανεξέλεγκτης ανθρώπινη επιθυμίας/βούλησης, κατά κυριότητα των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων και όχι κομμάτι μιας πατριαρχικής τάξης πραγμάτων. Έτσι, σε περιόδους κρίσης, όπως αυτής που διανύουμε, δεν είναι τυχαίο ότι η άμβλωση επανέρχεται, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, με αφίσες, με πρωτοσέλιδα σε αθλητικές εφημερίδες, με πανάκριβες καμπάνιες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης· στόχος το να αναδειχθεί ότι η άμβλωση είναι αποτέλεσμα μιας εγκληματικής ανεξέλεγκτης ανθρώπινης επιθυμίας.

Τζανάκη, Δ. (2020). Το ζήτημα των αμβλώσεων στην ύστερη νεωτερικότητα. Περιοδικό Marginalia: Σημειώσεις στο Περιθώριο.

Σε πολλές κοινωνίες, οι γυναίκες εμφανίζονται να είναι πιο κοντά στη φύση από ότι οι άνδρες, οι οποίοι θεωρούνται “πιο πολιτισμένοι”. Οπως η φύση, παρατηρεί η Ortner σε ένα άρθρο της εμπνευσμένο από τον δομισμό του Levi-Strauss (Ortner 1974), έτσι και οι γυναίκες θεωρούνται “άγριες και ανεξέλεγκτες”. Για αυτό και αποτελούν απειλή για τους άντρες και πρέπει να “εξημερωθούν”. Η Ortner μνημονεύει “βασικές πτυχές της ύπαρξης του θηλυκού” που ενισχύουν αυτήν την άποψη: Α) Το σώμα της γυναίκας και οι βιολογικές λειτουργίες του (γέννηση, θηλασμός, έμμηνος ρύση) καθιστούν “αναγκαίο” για αυτή να ξοδεύει περισσότερο χρόνο από ότι ο άνδρας, ο οποίος “από τη φύση του” είναι πιο ελεύθερος να ασχοληθεί με “καθαρώς πολιτισμικά σχέδια”. Β) Το σώμα της γυναίκας και οι λειτουργίες του την υποχρεώνουν να αναλάβει ρόλους που θεωρούνται υποδεέστεροι (μαγείρεμα, καθάρισμα, κ.τλ.) (...) Η άποψη ότι ο “άντρας έχει απέναντι στη γυναίκα τη θέση που έχει ο πολιτισμός απέναντι στη φύση” έχει δεχτεί πολλές κριτικές. Η γενική αντίληψη ότι οι “εχθροί μας” είναι πιο κοντά στη φύση από όσο εμείς δεν είναι ασυνήθιστη και βέβαια δεν περιορίζεται στη σχέση αρσενικού - θηλυκού. Σύμφωνα με τη ρατσιστική ιδεολογία, η οποία χρησίμευσε για τη δικαιολόγηση της δουλείας στην Αμερική, οι μαύροι είναι πιο κοντά στη φύση από τους λευκούς και ως εκ τούτου ήταν πιο κατάλληλοι για την εκτέλεση χειρωνακτικών εργασιών. Επιπλέον, λόγω της “παιδικότητας” τους δεν μπορούσαν να είναι ελεύθεροι και υπεύθυνοι για τον εαυτό τους. Με αυτόν τον τρόπο, η διχοτομία πολιτισμός - φύση μπορεί να αποδειχθεί ένα πολύ σημαντικό ιδεολογικό μέσο για τη νομιμοποίηση των κάθε λογής διακρίσεων και ανισοτήτων.

Eriksen, T. H. (2006). Μικροί Τόποι, Μεγάλα Ζητήματα: Μια Εισαγωγή στην Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία. Αθήνα: Κριτική. σσ. 218-219 (Μτφρ. Α. Κατσικερός)